aixmes.com

Αιτητές ασύλου από το Ιράκ (τους οποίους ο δημοσιογράφος λανθασμένα αναφέρει ως παράνομους μετανάστες), ζητιανεύουν σε καθημερινή βάση και ζητούν χρήματα απο ιδιοκτήτες καταστημάτων και πολίτες σε κεντρικούς δρόμους στη Λάρνακα, ενώ παράλληλα φιλοξενούνται σε κοντινά ξενοδοχεία με έξοδα της Κυπριακής κυβέρνησης. Λαμβάνοντας όμως υπόψη τον νόμο των προσφύγων, ο οποίος προβλέπει ότι οι αιτητές ασύλου, που δεν κατέχουν δικαίωμα εργασίας, έχουν δικαίωμα λήψης δημοσίου βοηθήματος, το εύλογο ερώτημα που πηγάζει είναι: Γιατί οι άνθρωποι αυτοί ζητιανεύουν;

Η Υπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (ΥΑΗΕΠ) σε συνεργασία με το Μή Κυβερνητικό Οργανισμό, Future World Center, ανέφεραν το θέμα στο Γραφείο Ευημερίας στη Λάρνακα. Παρότι παρόμοιοι ισχυρισμοί έγιναν στο εν λόγω γραφείο από πολίτες, το γραφείο υποστήριξε ότι δεν γνώριζε συγκεκριμένους αιτητές ασύλου που ζητιανεύανε. «Μπορεί να υπάρχουν ανθρώποι που ζητιανεύουν, αλλά οι πολίτες στο δρόμο δεν μπορούν να γνωρίζουν το καθεστώς τους (για παράδειγμα αν είναι αιτητές ασύλου)», ανέφερε ένας απο τους υπάλληλους του γραφείου στην Ύπατη Αρμοστεία.

Ομάδα της ΥΑΗΕΠ επισκέφτηκε τη συγκεκριμένη περιοχή για να διαπιστώσει επί τόπου την κατάσταση, αλλά δεν βρήκαν τους «ζητιάνους» -τουλάχιστον στους δρόμους τους οποίους ανέφερε το άρθρο. Επισκεφτήκαμε επίσης ένα από τα ξενοδοχεία όπου διαμένουν αιτητές ασύλου, αλλά ούτε εκεί συναντήσαμε τους «ζητιάνους». Αντικρίσαμε μόνο συνηθισμένους ανθρώπους, αιτητές ασύλου από το Ιράκ, οι πλείστοι Παλαιστινιακής καταγωγής, από 18 εως 55 χρονών.

Αναγκαστική φυγή

«Κανένας μας δεν ήθελε να εγκαταλείψει το Ιράκ, αλλά δεν είχαμε άλλη επιλογή. Όλοι μας θρηνήσαμε το χαμό κάποιου μέλους της οικογένειας μας εξαιτίας της αιματοχυσίας που επικρατεί στη χώρα. Αναμέναμε και τη δική μας σειρά του θανάτου», εξηγεί ένας 32 Ιρακινός γιατρός, η ζωή του οποίου απειλήθηκε από εξτρεμιστική Ισλαμική ομάδα.

Πρόσφατη έρευνα της Ύπατης Αρμοστείας που διεξάχθη ανάμεσα σε Ιρακινούς πρόσφυγες που κατέφυγαν στη Συρία, καταδεικνύει ότι οι πρόσφυγες του Ιράκ υποφέρουν σε μεγάλη κλίμακα από κατάθλιψη, ανησυχίας και μετα-τραυματικό σύνδρομο. Αυτό συνδέεται με τα τρομακτικά βιώματα των προσφύγων προτού εγκαταλείψουν το Ιράκ: βομβαρδισμοί, πυροβολισμούς, εκρήξεις αυτοκινήτων, ανακρίσεις ή παρενοχλήσεις ή ακόμα και βασανιστήρια – περιλαμβανομένων και απειλών κατά της ζωής τους- από στρατιωτικές ή άλλες ομάδες, αποτελούν μη φυσιολογικές εμπειρίες ζωής, οι οποίες μπορεί να επιφέρουν τόσο σωματικό όσο και ψυχολογικό πόνο.

Αναμένοντας την απόφαση για την αίτησή τους για άσυλο

Στη Κύπρο, η εξέταση αιτήσεων ασύλου μπορεί να διαρκέσει 3 ή περισσοτερα χρόνια. Ο 32χρονος Ιρακινός γιατρός, υπέβαλε αίτηση για άσυλο πριν από ένα χρόνο αλλά ακόμα δεν έχει κληθεί για συνέντευξη. «Επικοινώνησα δύο φορές τηλεφωνικώς με την Υπηρεσία Ασύλου τον Ιανουάριο και με πληροφόρησαν ότι μέχρι το Φεβρουάριο θα με καλούσαν σε συνέντευξη, αλλά ακόμα περιμένω. Θέλουμε να προχωρήσουμε με τη ζωή μας. Μέχρι να εξετασθεί η αίτησή μας για άσυλο βρισκόμαστε σε αβεβαιότητα. Η διαδικασία θα έπρεπε να πραγματοποιείται με γρηγορότερους ρυθμούς, έτσι ώστε να είμαστε σε θέση να πάρουμε αποφάσεις. Να αρχίσουμε να δουλεύουμε και να ξανακτίσουμε τις ζωές μας, ή, να επιστρέψουμε στο Ιράκ έστω και αν αυτό θα σήμαινε θάνατο...».

Δικαίωμα εργασίας?

Ο νόμος των προσφύγων προβλέπει ότι οι αιτητές ασύλου «έχουν το δικαίωμα να αιτηθούν άδεια εργασίας ή δημοσίου βοηθήματος σύμφωνα με τους σχετικούς νόμους». Καθώς αναμένουν την εξέταση της αίτησής του, οι αιτητές ασύλου δεν έχουν το δικαίωμα να εργοδοτηθούν κατά τους πρώτους 6 μήνες μετά την άφιξη τους. Έτσι, κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής, κατά την οποία απαγορεύεται να εργάζονται, οι αιτητές ασύλου έχουν το δικαίωμα παροχής στέγης, τροφής και είδη ρούχισμού: Το κόστος κάλυψης αυτών των αναγκών θα πρέπει να καλυφθεί απο το δημόσιο βοήθημα που πρέπει να καταβάλλεται από το Γραφείο Ευημερίας.

Χωρίς να έχουν το δικαίωμα εργασίας ή κάποια πηγή εισοδήματος, εκτός απο τις οικονομίες τους οι οποίες σιγά-σιγά λιγοστεύουν, όλοι οι 50 Ιρακινοί που συναντήσαμε στο ξενοδοχείο αιτήθηκαν στο Γραφείο ευημερίας για δημόσιο επίδομα: «Έχουμε πολύ καλό επίπεδο μόρφωσης: είμαστε γιατροί, δασκάλοι, μηχανολόγοι, αρχιτέκτονες, έμποροι, μαθητές. Γιατί πρέπει να καθόμαστε όλη τη μέρα και να πληρωνόμαστε; Δεν είμαστε συνηθισμένοι σ’ αυτού του είδους τη ζωή. Γιατί η Κυπριακή κυβέρνηση δεν μας χρησιμοποιεί αφού μπορούμε να συνεισφέρουμε στη κοινωνία και ταυτοχρόνως να κερδίζουμε το εισόδημα μας έτσι ώστε να μπορέσουμε να ζήσουμε όπως πρίν; Γιατί μας βάζουν στο περιθώριο; Δεν κάναμε κάποιο έγκλημα» τονίζει ένας 30 μηχανικός ο οποίος εισέπραξε το πρώτο του επίδομα, 3 μήνες μετά την αίτηση του.

Σύμφωνα με ένα από τους υπαλλήλους του Γραφείου Ευημερίας, «όλοι οι αιτητές ασύλου που διαμένουν σε ξενοδοχεία, εισπράττουν τα ωφελήματα που δικαιούνται… [παρά τις καθυστερήσεις που μπορεί να παρατηρηθούν]».

Παρά την επικρατούσα γενική άποψη ότι όλοι οι αιτητές ασύλου εισπράττουν δημόσιο βοήθημα, η έκθεση του Γενικού Ελεκτή αποκάλυψε ότι μόνο 679 μη-Κύπριοι πολίτες (μία κατηγορία που περιλαμβάνει όχι μόνο αιτητές ασύλου, αλλά και πρόσφυγες καθώς και άλλους μη- αιτητές ασύλου) εισέπραξαν δημόσιο επίδομα το 2006. Το 2006, περίπου 4500 άτομα έκαναν αίτηση για άσυλο.

Περιοριστικό δικαίωμα εργασίας μετά τους 6 μήνες

Μετά τους 6 μήνες, οι αιτητές ασύλου δικαιούνται να εργαστούν μόνο στους τομείς γεωργίας και κτηνοτροφίας. «Γιατί θα πρέπει να δουλέψω στον τομέα γεωργίας; Κάποιοι δημόσιοι υπάλληλοι μας προτρέπουν να επιστρέψουμε στο Ιράκ, υποστηρίζοντας οτι δεν υπάρχει μέλλον για μας εδώ. Εάν επιστρέψω μπορεί να πεθάνω, αλλά προτιμώ να πεθάνω παρά να με σπρώχνουν στο περιθώριο και να μην μου επιτρέπουν να δουλεύω ή να είμαι αναγκασμένος να κάνω μια δουλειά την οποία δεν έχω κάνει ποτέ πριν» επισημαίνει ο νεαρός γιατρός, αμφισβητώντας τη λογική πίσω απο αυτή την πολιτική.

Η περιοριστική αυτή πολιτική εργοδότησης των αιτητών ασύλου, καταδικάστηκε πρόσφατα από την Επίτροπο Διοικήσεως σε σχετική έκθεσή της. Σύμφωνα με την έκθεση, η συγκεκριμένη πολιτική παραβιάζει την αρχή εργοδότησης ίσης μεταχείρισης των εργαζομένων και αναγκάζει αλλοδαπούς συγκεκριμένου νομικού καθεστώτος να δουλεύουν στο πιο δυσμενή τομέα εργασίας, με μισθούς τους οποίους ακόμα και ένας ανειδίκευτος (ντόπιος) εργάτης θα απέρριπτε. Η Επίτροπος υποστήριξε ότι η πολιτική αυτή αποτελεί αποτρεπτικό μέτρο ως προς την υποβολή αιτήσεων ασύλου και γι’ αυτό το λόγο δεν εξυπηρετεί κανένα νόμιμο σκοπό.

Δικαίωμα σεβασμού

Η Ύπατη Αρμοστεία δεν ρώτησε τα άτομα αυτά εαν ζητιανεύουν, καθώς ήταν φανερό ότι δεν ήταν αυτή η περίπτωση. Τους ρωτήσαμε όμως αν γνώριζαν οποιουσδήποτε Ιρακινούς στη Λάρνακα που ζητιάνευαν και απάντησαν αρνητικά: «Γνωρίζουμε πολλούς Ιρακινούς που διαμένουν σε διάφορα ξενοδοχεία της Λάρνακας αλλά κανείς απο αυτούς δεν ζητιανεύει», τόνισε ο νεαρός γιατρός.

«Ερχόμαστε από μία πολύ πλούσια χώρα που πρόσφερε τόσες πολλές ευκαιρίες, αλλά, δυστυχώς έχουμε παγιδευτεί σ΄αυτή την τραγική κατάσταση» ανέφερε ένας απο τους πρόσφυγες στην Ύπατη Αρμοστεία. «Ελπίζω ότι η κατάσταση θα βελτιωθεί και ότι θα επικρατήσει η ειρήνη έτσι ώστε να καταφέρουμε να επιστρέψουμε στα σπίτια μας» πρόσθεσε ο νεαρός γιατρός, που το υποσχόμενο του μέλλον ανεκόπη επειδή ήταν Σουνίτης Μουσουλμάνος.

Αιμιλία Στροβολίδου