aixmes.com

ΤΗΣ ΕΡΑΤΟΥΣ ΚΟΖΑΚΟΥ ΜΑΡΚΟΥΛΛΗ

Μετά από 34 χρόνια τουρκικής κατοχής και βίαιου γεωγραφικού διαχωρισμού των δύο κοινοτήτων και μετά από πέραν των 44 ετών πλήρους απουσίας κοινοτικής συνεργασίας στις κυβερνητικές και κρατικές δομές της Κυπριακής Δημοκρατίας, η λύση του Κυπριακού προβλήματος, ενός προβλήματος που έχει προκαλέσει τόσο πόνο σε τρεις γενιές Κυπρίων και στις δύο πλευρές του διαιρεμένου νησιού, έχει ήδη καθυστερήσει πολύ.

Σήμερα έχουμε ενώπιον μας ένα παράθυρο ευκαιρίας. Ενώ μια νέα προσπάθεια των ΗΕ ετοιμάζεται να αναδειχθεί, οι δύο κοινότητες σήμερα έχουν, σε σύγκριση με προηγούμενες προσπάθειες, δύο νέους ηγέτες με ένα θετικό ιστορικό συνεργασίας των πολιτικών κομμάτων από τα οποία προέρχονται, αλλά και με ομοιότητες στις πολιτικές τους ιδεολογίες. Αυτοί οι δύο ηγέτες έχουν ενώπιον τους μια συμφωνία, τη συμφωνία της 8ης Ιουλίου 2006, που φέρει την υπογραφή του προηγούμενου ηγέτη των Ελληνοκυπρίων καθώς και του νυν ηγέτη των Τουρκοκυπρίων, καθώς και μια διαδικασία διαπραγματεύσεων που συμφωνήθηκε με τη βοήθεια του Ιμπραχήμ Γκαμπάρι το Νοέμβριο του 2006.

Αυτή η συμφωνία και η διαδικασία Γκαμπάρι έχουν υιοθετηθεί από τα ΗΕ και από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ως ο δρόμος που θα πρέπει να ακολουθηθεί για να οδηγηθούμε σε απ' ευθείας διαπραγματεύσεις. Αξιοποιώντας αυτά τα σημαντικά συστατικά, είναι απαραίτητο να διασφαλισθεί ότι η νέα αυτή προσπάθεια των ΗΕ θα ξεκινήσει σωστά και θα καρποφορήσει. Λάθη και κακοί υπολογισμοί του παρελθόντος, καθώς και χρόνια παρεμβάσεων, επεμβάσεων, διαπλοκών και μονόπλευρων προσεγγίσεων θα πρέπει να αποφευχθούν με κάθε τρόπο. Η νέα προσπάθεια θα πρέπει να οδηγήσει στην επανένωση και στην δημιουργία μιας ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Κύπρου με την αποτελεσματική συμμετοχή και των δύο κοινοτήτων στα ομοσπονδιακά όργανα, ενώ ταυτόχρονα η κάθε κοινότητα θα πρέπει να μπορεί να διοικεί το αντίστοιχο συστατικό κρατίδιο της ομοσπονδίας στα θέματα που θα παραμείνουν υπό κοινοτική διοίκηση.

Έχοντας ασχοληθεί με το Κυπριακό Πρόβλημα υπό διάφορες ιδιότητες κατά τα τελευταία 28 χρόνια, παραθέτω επιγραμματικά τις απόψεις μου για το τι δέον γενέσθαι, ποιά θα πρέπει να είναι τα επόμενα βήματα, ούτως ώστε να έχουμε αυτή την φορά πιθανότητες επιτυχίας της νέας προσπάθειας που θα αναληφθεί: Οι κύριοι πρωταγωνιστές στο Κυπριακό πρόβλημα είναι οι δύο κοινότητες στο νησί και γι αυτό θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι δικές τους δικαιολογημένες ανησυχίες και συμφέροντα και όχι τα συμφέροντα οποιασδήποτε άλλης χώρας. Επομένως η λύση θα πρέπει να είναι μια Κυπριακή λύση η οποία να τύχει διαπραγμάτευσης και να συμφωνηθεί από τους ίδιους τους Κυπρίους. Δεν θα πρέπει να επιβληθούν ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα και προθεσμίες στους δύο ηγέτες κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, παρόλο ότι και στους δύο θα πρέπει να υπενθυμίζεται συνεχώς ότι μια σύντομη λύση θα είναι προς όφελος της Κύπρου και θα εξυπηρετεί τα καλύτερα συμφέροντα και των δύο κοινοτήτων. Και οι δύο ηγέτες θα πρέπει να υποστηρίξουν ανεπιφύλακτα τον στόχο της επανένωσης και να επαναβεβαιώσουν την δέσμευση τους για μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδιακή λύση με πολιτική ισότητα όπως περιγράφεται στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ.

Η Ελλάδα και η Τουρκία θα πρέπει να δώσουν την πλήρη και ανεπιφύλακτη υποστήριξη τους προς την κατεύθυνση της λύσης καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας χωρίς καμία μορφή επέμβασης και εξαναγκασμού. Μετά από επαρκή προετοιμασία που θα διαπιστωθεί από την ΓΓ του ΟΗΕ και από τους δύο ηγέτες, απευθείας ουσιαστικές διαπραγματεύσεις θα πρέπει να αρχίσουν το συντομότερο δυνατό. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να συμφωνηθούν και να εφαρμοσθούν θαρραλέα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, που να μη περιοριστούν στο άνοιγμα μιας μοναδικής διόδου, αλλά να επεκταθούν σε ευρύτατη δικοινοτική συνεργασία της κοινωνίας των πολιτών και με την πλήρη υποστήριξη των δύο ηγετών. Να συγκροτηθεί Επιτροπή Συμφιλίωσης Θεωρώ απαραίτητη τη δημιουργία χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση μιας Επιτροπής Συμφιλίωσης η οποία να έχει ως εντολή την προώθηση της κατανόησης, της ανεκτικότητας και του αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ των δύο κοινοτήτων, οι οποίες έζησαν ειρηνικά μαζί για σχεδόν τέσσερεις αιώνες. Η Επιτροπή αυτή θα πρέπει να αναδείξει και να προβάλει και στα διδακτικά βιβλία ιστορίας των δύο κοινοτήτων όλα τα παραδείγματα συνεργασίας και ειρηνικής συμβίωσης των δύο κοινοτήτων. Είναι επίσης ζωτικής σημασίας να δημιουργηθεί μια Επιτροπή Αλήθειας, στα πρότυπα παρόμοιων Επιτροπών που δημιουργήθηκαν σε άλλες χώρες που βίωσαν επίσης κοινοτικές ή άλλου είδους συγκρούσεις, για παράδειγμα στην Νότια Αφρική. Στην Επιτροπή αυτή θα ανατεθεί η αποκάλυψη των επώδυνων εμπειριών και των δύο κοινοτήτων κατά τα τελευταία 44 χρόνια. Με τη λειτουργία τέτοιων επιτροπών θα αρχίσει η απαραίτητη διαδικασία επούλωσης και θα κτιστούν στερεές γέφυρες συνεργασίας προς όφελος της ειρήνης και της συμβίωσης.

ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ 

* Απόσπασμα παρέμβασης της τέως υπουργού Εξωτερικών Ερατούς Κοζάκου Μαρκουλλή σε συζήτηση στο Κυπριακό Κέντρο Ευρωπαϊκών και Διεθνών Θεμάτων, 18 Μαρτίου 2008.