aixmes - Πεθαίνουν ποτέ οι δημιουργοί;

Προσωπικά δεν γνώριζα τον Μάριο Τόκα. Δεν ήμουν ένας από τους πολλούς, όπως διαπιστώνω τις τελευταίες μέρες, φίλους και γνωστούς του. Ίσως γι' αυτό ένοιωσα να υπάρχει κάτι το οξύμωρο στην είδηση ότι «πέθανε ο Μάριος Τόκας».

Η πρώτη μου αντίδραση στο άκουσμα της ήταν να σκαλίσω πρόχειρα σ' ένα κομμάτι χαρτί το ερώτημα: «Πεθαίνουν ποτέ οι δημιουργοί;» Τον Μάριο Τόκα δεν τον γνώριζα. Γνώριζα για τη μουσική του. Και μην φανταστείτε ότι καταλαβαίνω ιδιαίτερα περί μουσικής. Όπως οι περισσότεροι, η σχέση μου με τη μουσική είναι να ξεχωρίζω τα τραγούδια που μ' αρέσουν, απ' αυτά που δεν θέλω ν' ακούω και να κακοποιώ με τη φωνή μου τους στίχους τραγουδιών που με φέρνουν σε κέφι ή μου προκαλούν νοσταλγία ή με κάνουν να ονειρεύομαι. Και η μουσική του Τόκα σου γεννά όλα αυτά τα συναισθήματα. Τα τραγούδια του που ξέρω, αυτά που μου 'ρχονται στο μυαλό τώρα, αυτά που μου φρέσκαραν στη μνήμη τα τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά αφιερώματα των ημερών, οι δημιουργίες του Μάριου Τόκα είναι σαν τις αποσκευές ζωής. Θα τα τραγουδάμε, θα τα σιγοψιθυρίζουμε, θα μας αγγίζουν μέχρι να έρθει και το δικό μας τέλος. Αυτή είναι μια σχέση που υπάρχει μεταξύ του καθενός από 'μας με τον Μάριο Τόκα, είτε τον γνωρίζαμε είτε όχι. Ό,τι συναίσθημα μας προκαλούσε η μουσική του όσον ήταν στη ζωή, θα συνεχίσει να μας το προκαλεί και σήμερα που έχει πεθάνει. Ο θάνατος έθεσε τέρμα στη ζωή του, αλλά όχι στη σχέση που έχει κτίσει με τον κάθε ένα από 'μας. Στη σχέση που θα συνεχίσει να υπάρχει κάθε φορά που θα σιγοψιθυρίζουμε, γεμάτοι θλίψη, το, «η δική μου η πατρίδα έχει μοιραστεί στα δυό» ή θα γεμίζουν τα μάτια μας τραγουδώντας το, «την Ελλάδα αγαπώ, αλλά και 'σένα». Όχι, αυτή την σχέση με τον κόσμο, με τον ανώνυμο κύριο που αθόρυβα πήγε ν' αποθέσει προχθές ένα τριαντάφυλλο στην Πλατεία Γρηγόρη Αυξεντίου (πόσο συμβολική είναι καμιά φορά η γεωγραφία των πραγμάτων), δεν την κτίζει ο κάθε τραγουδιστής ή ο κάθε συνθέτης ή ο κάθε δημιουργός. Εδώ είναι που ξεχωρίζουν τα πράγματα. Στην μουσική, όπως και σε κάθε άλλη μορφή δημιουργίας, πολλοί προσπαθούν, λίγοι τα καταφέρνουν. Λίγοι μένουν. Λίγοι κτίζουν τη σχέση ζωής με τον κόσμο. Τη σχέση ζωής που μένει ανέπαφη από το θάνατο του δημιουργού. Και ο Μάριος Τόκας έχει αυτή την ικανότητα να δημιουργεί αυτό που μένει. Αυτό, που μπορεί να μην κάνει το μπαμ στην fast food τηλεοπτική επικαιρότητα, που μπορεί να μην στολίζει εξώφυλλα περιοδικών (που στο τέλος μοιάζουν όλα ίδια) και να μην γεμίζει στάδια σε καλοκαιρινές συναυλίες, αλλά μένει, κολλάει. Είναι το δέντρο στον κήπο που μπορεί να μην έχει τη χάρη και την λάμψη μιας ανθοδέσμης, αλλά αντέχει για πάντα και όχι μόνο 15 μέρες, κι αυτές με το ζόρι. Και ο Μάριος Τόκας έχει την ανθεκτικότητα στο χρόνο γιατί ως δημιουργός επέλεξε να προσπεράσει την ασφάλεια που σου προσφέρει η πεπατημένη. Δεν εφάρμοσε τη σίγουρη συνταγή, που σε βάζει για ένα μήνα στο top ten. Τόλμησε να δοκιμάσει το καινούργιο, το διαφορετικό. Δεν φοβήθηκε την αποτυχία, ούτε την κριτική. Μελοποίησε τη Νεσέ Γιασίν, αλλά και την ΕΟΚΑ και κατάφερε να μιλήσει απευθείας στην καρδιά και την ψυχή του κόσμου. Ο θάνατος είναι τόσο φυσιολογική εξέλιξη όσο και η ζωή. Το θέμα είναι τι επιλέγεις να κάνεις με τη δεύτερη όσο την έχεις. Και ο Τόκας επέλεξε να έχει ποιότητα και δημιουργία στη ζωή του.